Stolperstein – Tökez Taşı

Tarih: 31 Oca 2023

Nasyonal Sosyalist Almanya Döneminde öldürülen Yahudilerin yanı sıra sonrasında çingeneler, eşcinseller, fiziksel veya zihinsel engelliler, yehova şahitleri, siyahiler, komünist parti üyeleri, nazi muhalifleri, masonlar, ispanyol iç savaşı kurbanları, askerden firar edenler, müttefik askerleri gibi çeşitli kurbanlar için her yıl anma etkinlikleri düzenlenmektedir. Bunun yanı sıra bu anmaları kalıcı hale getirmek kurbanı; yaşadığı ev yada işlettiği dükkan gibi yerlerde anmanın bir başka adıdır, Stolperstein yada Tökez Taşı. 

Stolperstein (Tökez Taşı) Nedir? 

Stolperstein, sanatçı Gunter Demnig’in 1992’de başlattığı bir projedir. Tökez Taşı olarak adlandırılan, yere serilen küçük hatıra blokları bulunduğu yerde kurbanları anmayı amaçlıyor.  Stolperstein – Tökez Taşı; köşeleri ve kenarları yuvarlatılmış kare pirinç yapılmış plakalar, çekiç ve zımba kullanılarak elle dövülmüş harflerle hazırlanmaktadır. Stolperstein taşlarının kenar uzunluğu 96 × 96 ve yüksekliği 100 milimetre olan dökme beton bir küp ile desteklenmektedir. Stolperstein – Tökez Taşları, kurbanın yaşadığı evin yada işlettiği yerin önünde bulunan kaldırım taşlarının arasına uygun bir şekilde yerleştirilmektedir. Taşın üzerinde hayatlarını kaybetmiş insanların adlarının, soyadlarının, doğum ve ölüm yıllarının yanı sıra nerede yaşamını yitirdiği de yer almaktadır. 

1992 yılında Köln şehrinin Belediye Binasının ön kısmına yerleştirilen ilk Stolperstein, Yahudi Soykırımının başlangıç evresine büyük bir atıfta bulunmaktadır. Stolperstein – Tökez Taşı, Almanya’nın yanı sıra Avusturya, Belçika, Hırvatistan, Çekoslovakya, Finlandiya, Fransa, Yunanistan, İtalya, Macaristan, Litvanya, Lüksemburg, Moldova, Hollanda, Norveç, Polonya, Romanya, Rusya, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsviçre ve Ukrayna’da da bulunmaktadır. 75.000’in üzerinde bulunan Stolperstein – Tökez Taş’ları dünyanın merkezi olmayan en büyük anıtlarından biri olarak kabul edilmektedir. Ayrıca Münih gibi bazı Alman şehirlerinde Yahudi Cemaatlerinin karşı çıkması nedeniyle Stolperstein bulunmamaktadır. 

Stolperstein ​​aynı zamanda günümüzde marka olarak da korunmadır. 2006 yılından bu yana Alman Patent ve Ticari Marka Ofisi’nde 2013 yılından bu yana Avrupa düzeyinde korunmaktadır.